Geschiedenis

In het volksleven worden dankbaar lokaal bekende figuren, fabelwezens of dieren uitgebeeld om te gebruiken als verheerlijking. Ze worden gedragen in stoeten en processies. Dit is een zeer oude traditie. In Europa zijn er duizenden reuzen, het merendeel in Spanje en België. Vaak worden er bijeenkomsten georganiseerd van reuzen, die vele kijklustige folkloreliefhebbers lokken. Volgens sommigen moet een reus aan bepaalde voorwaarden voordoen, zo zijn de traditionele vorm, de grootte en het gebruik criteria die zich onderscheiden van een ordinaire pop. Figuren op stelten of grote poppen opgehangen aan touwen worden niet gerekend tot de reuzen. Deze recente ontwikkelingen zijn vaak commercieel geïnspireerd en beantwoorden niet aan de criteria van een plaatselijke folklore of oude traditie.

Reuzen bestaan al sinds eeuwen, en hun aantal stijgt nog steeds. De oorspronkelijke reuzen verbeelden religieuze figuren en stapten mee in processies, waar ze een dramatische functie hadden. Een bekend figuur is Goliath, de reus die werd geveld door David. Ook de heilige Christoffel zag men weleens opduiken. Door de eeuwen heen veranderde dit gebruik; de katholieke kerk verloor haar greep op deze processies en de reuzen werden meer gebruikt als profaan symbool, sommige reuzen werden verbonden aan een gilde en/of beeldden een lokale legende uit.

Al in de 13e eeuw zou de Spaanse stad Pamplona drie stadsreuzen hebben gehad: Pero Suciales, Mari Suciales en Jucef Lacurari.[1] Ook de Portugese stad Alenquer zou rond die tijd al stadsreuzen hebben gehad. In 1398 verscheen de eerste stadsreus in Antwerpen, in 1424 te Barcelona, in 1447 te Bergen op Zoom, in 1461 te Leicester en in 1462 te Aat (Le Cheval Bayard in de Ducasse van Aat).

Tijdens de Franse Revolutie werden veel reuzen vernietigd. Tijdens de Franse bezetting verdwenen ook de ambachten en gilden die voorheen een belangrijke rol speelden bij de zorg voor reuzen en ommegangen. Later keerden ze weer, maar ditmaal met een andere rol en betekenis. Vanaf dan beelden reuzen meer een verhalen en figuren uit de buurt of streek uit. De reuzen worden voornamelijk lokale symbolen die vaak een buurt of een vereniging vertegenwoordigen (bv. reus Djon van de Snorrenclub Antwerpen. Op sommige plaatsen zijn de reuzen onderling verwant: hetzij in thema, hetzij in (fictieve) familieverbanden.